Oude tijden, nieuw leven

Het belan­grijk­ste doel van seks is het mak­en van baby’s, toch? Dat is hoe het over­al in de natu­ur is. Zo beschouwd heb ik nu voor het eerst in mijn lev­en seks op een eigen­lijke manier ingezet. Toch blijkt het in de geschiede­nis van de men­sheid niet zo sim­pel te liggen.

In de tijd voor de land­bouwrev­o­lu­tie (tot zo’n 10,000 jaar gele­den) woon­den mensen samen in groepen. Als jager-verza­me­laars lei­d­den ze een pre­cair bestaan, en de beste manier om te over­leven was als gemeen­schap. Dit betek­ende dat alles gedeeld werd, inclusief sek­suele con­tacten. Kinderen wer­den in de groep opgevoed.

Cave painting

De func­tie van seks in deze groepen was in de eerste plaats het ver­ste­vi­gen van de sociale ban­den tussen de leden van de gemeen­schap. Dit gedrag deelden we met de bonobo en de chim­panzee, die alle­bei ook veel seks hebben in ver­houd­ing met het aan­tal geboortes. Dit is een inter­es­sante TED talk daarover. De weten­schap dat we op deze manier leef­den, kan ons een nieuwe kijk geven op sek­su­aliteit en maakt ook duidelijk dat seks niet beperkt is tot ges­lachtsver­keer tussen een man en een vrouw.

Waarschi­jn­lijk was het voor de vroege jager-verza­me­laars in hun groepen hele­maal niet zo duidelijk dat man­nen een aan­deel hebben in de voort­plant­i­ng. Ook tegen­wo­ordig zijn er nog tra­di­tionele samen­levin­gen met een cul­tu­ur waar de link tussen seks en zwanger­schap hele­maal niet wordt gelegd. Er is een goede kans dat mensen dit pas doorkre­gen toen ze dieren begonnen te fokken.

Venus von Willendorf

De vrouw van Wil­len­dorf (Foto van Wiki Com­mons User:MatthiasKabel, deriv­a­tive work: Jbar­ta; achter­grond pub­liek domein)

Hier­mee bleef het won­der van nieuw lev­en lang een mys­terie dat was voor­be­houden aan vrouwen. In een inter­es­sant artikel van Katha­ri­na Rebay-Sal­is­bury over dit onder­w­erp, noemt ze een 25,000-jaar oud beeld­je van een vrouw, dat opge­graven is in Wil­len­dorf (Oost­en­rijk). Zelf kan ik een beet­je meevoe­len met deze vrouw — zie het plaat­je hier­boven — nu ik langza­am maar zek­er word opge­blazen tot de pro­por­ties van een vruchtbaarheidsgodin.

Over de pre­cieze func­tie van dit beeld­je kun­nen we alleen maar speculeren. Dat is ook wat Aman­da Fore­man zegt in de BBC doc­u­men­taire The Ascent of Woman, als ze het heeft over een vergelijk­baar beeld­je dat is gevon­den in Çatal­höyük, een pre­his­torische ned­erzetting in Turkije:

Hoewel we nooit zullen weten wat ze voor de mensen van Çatal­höyük betek­ende, laat ze zien dat in een onzekere, pre-agrarische wereld, waar over­leven nauw ver­bon­den was met de grillen van de natu­ur, het ver­mo­gen van een vrouw om nieuw lev­en te pro­duc­eren een spe­ciale, miss­chien zelfs heilige sym­bol­iek aannam.

Housewife

Wat mij raakt, is dat er in deze vroege tij­den zoveel respect was voor vrouwen. Miss­chien was dit gebaseerd op hun ver­mo­gen om zwanger te rak­en, maar ik denk dat het ook bred­er was. Vrouwen als genez­ers en raadgev­ers deden niet onder voor mannen.

Dat veran­derde rad­i­caal toen de mens door de ontwik­kel­ing van de land­bouw min­der onder­wor­pen was aan de grillen van de natu­ur. De egal­i­taire samen­lev­ing van de jager-verza­me­laars maak­te plaats voor een maatschap­pij waarin bez­it en macht in han­den van man­nen kwa­men, die daarmee ook de con­t­role had­den over de sek­su­aliteit van de vrouw (bijvoor­beeld voor het pro­duc­eren van erf­ge­na­men). Door de geschiede­nis heen en tot op de dag van van­daag zijn vrouwen vaak niet meer dan bez­it geweest.

De kun­st die de vroeg­ste menselijke bewon­ers van Europa ons hebben achterge­lat­en, is een uit­bundi­ge vier­ing van de kracht en onafhanke­lijkheid van vrouwen. Iets dat we hard nodig hebben in deze tijd van #MeToo.

Foto cred­its vrouw van Wil­len­dorf: By Venus_von_Willendorf_01.jpg: User:MatthiasKabel deriv­a­tive work: Jbar­ta (talk) — Venus_von_Willendorf_01.jpg, CC BY 2.5, Link

Reacties

  1. Inter­es­sant the­o­rie. Ook wel mooi. Wel gebaseerd op inter­pre­taties en waarschi­jn­lijkhe­den. Maar ja, dat zijn veel his­torische the­o­rieën en zek­er als het gaat over de pre­his­to­rie. Is ook boeiend om eens na te gaan hoe het Gen­e­sisver­haal beïn­vloed is door ander cul­turen uit de historie

  2. Mooi hoor de arche­ol­o­gis­che vond­sten en de seculiere hypothe­sen, maar de morele leegte gri­jnst je aan. Geef mij maar Gen­e­sis 2,Galaten 3, ed.

Reageren is niet mogelijk.