De eerste week plasticloos boodschappen doen zit erop. Het is even wennen dat het allemaal wat meer moeite kost. Maar het heeft ons ook het zetje gegeven om eindelijk een groente-doos te bestellen bij een lokale biologische boerderij. Zij werken met plastic, maar geven de optie om een doos zonder plastic te bestellen.
Maar hoe slecht is het eigenlijk om plastic te gebruiken — het wordt toch allemaal gerecycled? Ik neem een duik in de cijfers.
Meeste plastic blijft bij restafval
De grafiek hieronder komt uit een rapport van de Europese plastic fabrikanten. Volgens hen werd in 2016 een derde van het plastic afval in Europa gerecycled. De rest van het plastic werd meestal ook niet apart ingezameld en werd met de rest van het afval verbrand (blauw) of ging naar de vuilstort (rood). In Nederland wordt vrijwel al het restafval verbrand, in de UK zijn nog actieve vuilnisbelten. Dit gaat alleen over plastic in het opgehaalde afval, dus zwerfafval blijft buiten beschouwing.
Bron: PlasticsEurope, 2017 (mijn toevoegingen).
In de grafiek kun je zien dat een groot deel van de recycling van ons plastic buiten de EU plaatsvindt. Als het eenmaal verwerkt is tot ruw materiaal, wordt het verkocht aan de hoogste bieder. En omdat de meeste productie in landen als China plaatsvindt, wordt het plastic vaak daar gekocht.
Aan de straatstenen
Er wordt dus heel wat afgesleept met ons afval, maar het wordt uiteindelijk goed gebruikt. Toch? Het blijkt nog niet makkelijk te zijn om kopers te vinden voor gerecycled plastic. Volgens een rapport van het Centraal Planbureau heeft het grootste deel van het Nederlandse ingezamelde plastic afval een lage of zelfs negatieve marktwaarde. De lage olieprijs zorgt ervoor dat het maken van primair plastic op het moment heel goedkoop is. Er is dan ook weinig vraag naar gerecycled plastic.
China — niet langer ons afvalputje
In de UK is begin dit jaar een probleem ontstaan: “UK faces build-up of plastic waste” (BBC). China, de belangrijkste afzetmarkt voor papier en plastic afval uit de UK, heeft de kwaliteitscontroles voor afval aangescherpt en laat bepaalde categorieën helemaal niet meer toe. Het ziet ernaar uit dat gemeenten hier meer afval zullen gaan verbranden, omdat recycling niet langer financieel rendabel is.
Minder erin, minder eruit
Al met al weet ik weer waarom recycle als laatste komt in de drieslag “reduce, reuse, recycle”. Plastic is toch vooral afval waar (nog) niemand echt op zit te wachten. Recycling wordt soms gepresenteerd als een soort wondermiddel, maar in de praktijk is het vaak duur en onrendabel. De problemen met recycling kunnen we het beste oplossen door de focus te verleggen naar het verminderen van plasticgebruik.
Wat er dan nog aan afval overblijft, moet lokaal gerecycled worden. Nieuwe toepassingen voor gerecycled plastic binnen de Europese industrie zijn hard nodig. Dit Schotse bedrijf dat plastic verwerkt in asfalt, is vooralsnog een uitzondering. En als we nog steeds afval naar het buitenland willen sturen, moet het recyclingproces worden verbeterd om een eindproduct van hogere kwaliteit te krijgen dat waarde heeft voor fabrikanten.
Bronnen
- PlasticsEurope, 2017: Plastics – the Facts 2017
- Centraal Planbureau, 2017: De circulaire economie van kunststof; van grondstoffen tot afval
Persbericht: Meer plastic inzamelen levert beperkte milieuwinst: innovaties geboden