Gis­teren ben ik naar een work­shop geweest van St Ethel­bur­ga’s, een kerk­je in het hart van de Lon­dense City dat zich heeft ontwikkeld tot een cen­trum voor ver­zoen­ing en vre­des­ticht­ing. De titel van de work­shop was “Kick­start a Spir­i­tu­al Ecol­o­gy Hub” — iets dat ik op ter­mi­jn graag in Ned­er­land zou doen. Met zo’n 25 mensen hebben we de hele dag gepraat en gemedi­teerd over onze relatie met de Aarde en de actie die we vanu­it daar willen onderne­men. Heel inspir­erend, niet in het minst om al deze mensen te leren ken­nen. De dag begon met de trail­er hieron­der, die het boek intro­duceert dat ik al eerder besprak.

Tij­dens de work­shop heb ik meer inzicht gekre­gen in de principes van Spir­i­tu­al Ecol­o­gy. Bin­nen deze benader­ing begint mileuactivisme niet met din­gen doen en druk ron­dren­nen, maar met stil zit­ten en luis­teren. We deden een oefen­ing waar­bij we luis­ter­den naar een nieuws­bericht over hoe bijen in het VK wor­den bedreigd door pes­ti­ci­den. We lieten dat elk voor zich op ons inwerken en maak­ten ruimte voor de emoties die we daar­bij kre­gen. Daar­na bogen we die gevoe­lens om naar een gebed. De laat­ste stap was om te luis­teren naar ons hart (waar ik eerlijk gezegd nog wat op moet oefe­nen…) of er iets was dat ons werd ingegeven om te doen. Bij de besprek­ing moesten we dat met iemand anders delen en een afspraak mak­en wan­neer we onze acties zouden doen. Ik ga bijvoor­beeld een peti­tie zoeken en die ondertekenen.

Door prob­le­men op deze manier te benaderen wor­den je acties hoopvol in plaats van boos en gefrus­treerd. Veel mensen zei­den dat ze het nieuws al niet eens meer vol­gen, omdat er zoveel ellende is. Ik ervaar dat bij bericht­en over de bioin­dus­trie. Deze week maak­te een super­markt in het VK bijvoor­beeld bek­end dat ze in 2025 geen leg­bat­ter­ij eieren meer zullen verkopen. Ik wist niet eens dat die nog verkocht wor­den hier. Omdat ik daar zo’n sterk gevoel bij heb, wil ik het eigen­lijk ook niet weten. Maar het is juist belan­grijk om con­tact te mak­en met dat gevoel. Zoals Joan­na Macy zegt:

Don’t apol­o­gize if you cry for the burn­ing of the Ama­zon or the Appalachi­an moun­tains stripped open for coal. The sor­row, grief, and rage you feel are a mea­sure of your human­i­ty and your evo­lu­tion­ary matu­ri­ty. As your heart breaks open there will be room for the world to heal.

Voor mij is het nog wen­nen om op deze manier bezig te zijn met de Aarde, en het is miss­chien makke­lijk af te doen als zwev­erige hip­pie-taal. Maar ik denk dat het de kern raakt van het kli­maat­prob­leem: het is een spir­ituele cri­sis. Wij mensen zijn de relatie met de natu­ur kwi­jt­ger­aakt en behan­de­len alles dat niet-menselijk is als een object, een com­mod­i­ty. Vol­gens mij is zo’n houd­ing niet te verdedi­gen vanu­it de Bij­bel, maar laat me gerust weten als je hierover wilt discussiëren.

Ik heb veel ideeën gekre­gen en links opgedaan. Zo heb ik Thom Bon­neville van (o.a.) de Inter­faith Ani­mal Alliance ont­moet. Deze work­shop heeft me beves­tigd in de besliss­ing die Fred­dy en ik deze maand gemaakt hebben:  In okto­ber stop ik met mijn baan en gaan we hopelijk een half jaar vri­jwilliger­swerk doen op biol­o­gis­che boerder­i­jen in Chili. Ik zie er naar uit om elke dag buiten bezig te zijn. Een peri­ode om te luis­teren naar de natu­ur en naar God, voor­dat de wilde plan­nen vorm kun­nen kri­j­gen. Thich Nhat Hanh benadrukt dat we alleen een ver­schil kun­nen mak­en in de wereld als we een basis hebben waar we op kun­nen terugvallen:

Many peo­ple are aware of the world’s suf­fer­ing; their hearts are filled with com­pas­sion. They know what needs to be done, and they engage in polit­i­cal, social, and envi­ron­men­tal work to try to change things. But after a peri­od of intense involve­ment, they may become dis­cour­aged if they lack the strength need­ed to sus­tain a life of action. Real strength is not in pow­er, mon­ey, or weapons, but in deep, inner peace.

Om Paulus en Elly&Rickert te parafraseren: “Had ik de liefde niet… dan was ik net een volle opge­pompte achter­band (pffff) zon­der ventiel.”

Bron­nen

• Joan­na Macy,  ‘The Green­ing of the Self’, In: Llewellyn Vaugh­an-Lee (edi­tor), 2013. Spir­i­tu­al Ecology
• Thich Nhat Hanh, 1991. Peace is Every Step: The path of mind­ful­ness in every­day life