Op de middelbare school hadden wij het vak Verzorging. Een van de weinige dingen die ik me hier nog van herinner, is een filmpje met een vrouw die aan het touwtjespringen was en zong: “Weet wat je eet, wee-ee-eet wat je ee-eet!” Vervolgens zag je dan mensen die bijvoorbeeld een pizza aten, en werd bijgehouden hoeveel caloriën ze binnen kregen.
Bewust eten heeft voor de meeste mensen alleen te maken met gezondheid, en niets met morele keuzes. Dat is de reden waarom vlees en dierlijke producten zonder erbij na te denken worden gegeten. Sinds ik veganist ben, kan ik me dat haast niet meer voorstellen maar aan de andere kant heb ik ook jaren als vegetariër en daarvoor als vleeseter geleefd. Dus laat ik de vraag eens aan de niet-veganistische lezer stellen: Waarom eet je vlees of dierlijke producten?
Melanie Joy noemt drie N’s die mensen als rechtvaardiging aanbrengen: Het is normaal, natuurlijk, en noodzakelijk. De eerste N is direct de meest zwakke, want er zijn natuurlijk genoeg slechte dingen te bedenken die voor sommige mensen normaal zijn of waren: vrouwenbesnijdenis, rascisme, roken, etcetera. Het feit dat het voor jou nu normaal is om vlees te eten, geeft geen enkel waardeoordeel.
Het tweede punt heeft wat meer substantie: Mensen zijn geëvolueerd op een dierlijk dieet, het is dus inderdaad natuurlijk. De meeste mensen hebben zelfs een tolerantie voor koemelk ontwikkeld. We stuiten hier op het is/ought probleem van David Hume; zie deze animatie van de BBC. Hume zegt dat je het feit dat mensen vlees eten niet zomaar kunt vertalen naar een oordeel over of dit goed of slecht is. Er is namelijk een verschil tussen hoe de wereld is en hoe de wereld zou moeten zijn. Wij kunnen andere keuzes maken dan onze voorouders en kunnen de morele cirkel verbreden zoals ik eerder schreef.
Als derde wordt ‘noodzakelijk’ genoemd. Goed nieuws: in het welvarende westen zijn dierlijke producten absoluut niet noodzakelijk voor een gezond en lang leven. Op veel gebieden is veganisme juist gezonder, want je krijgt minder slechte vetten binnen. En de nutriënten die je zogenaamd zou ‘missen’ zijn elders volop te vinden. Ik noem een paar voorbeelden: Eiwit zit in vrijwel alles wat je eet, maar vooral in peulvruchten. Donkergroene bladgroenten zoals spinazie en spruitjes barsten van het ijzer, calcium en vitamine C. De stofjes die ervoor zorgen dat sommige vis zo gezond is, omega 3 vetzuren, komen ook voor in dingen als lijnzaad en walnoten, en in de algen waar de vissen ze uit halen.
Het is goed om eens na te denken over de vraag of het eten van vlees en dierlijke producten te rechtvaardigen is. Volgens mij zorgen de drie N’s ervoor dat de idealen die mensen hebben over liefde en zorg voor de schepping worden uitgeschakeld als ze de supermarkt binnenstappen. Ik heb de knoop doorgehakt, ik weet wat ik eet en ik doe dat zeer smakelijk en met een schoon geweten. Ik kan het iedereen aanraden!
Bronnen:
- Melanie Joy, Why we love dogs, eat pigs and wear cows
- Floris van den Berg, De vrolijke veganist
- Foto kalfje: Galia ^
Interessante vraag: waarom is het doden van een dier om het op te eten slecht? Je suggereert immers dat iemand die vlees eet, geen schoon geweten heeft. Het antwoord op deze vraag is beladen met veronderstellingen en percepties over de waarde van levende wezens. Wellicht een idee voor een volgend blog?
Go Maaike!! :D
Kun je niet vragen of een ras-vleeseter dit verhaal kan weerleggen in een gastblog? Dat lijkt me bere-interessant :)