Rond­wan­de­len in een ander land dan dat waar je bent opge­groeid, kan een gevoel van bevreemd­ing oproepen. Dit effect is extra groot als de mensen op straat je actief ‘bevreem­den’. Zelf zou ik een per­soon die er niet-Europees uitzi­et niet zo snel naroepen met ‘vreemdel­ing!’, maar dat komt vooral door mijn negatieve asso­ci­aties bij het woord. De meeste mensen hier hebben daar absolu­ut geen last van en het wordt kinderen met de paple­pel inge­goten – kijk, dat is nou een vaza­ha, zeg maar ‘bon­jour vaza­ha!’ Als huisgenoten kun­nen we ons er samen aan erg­eren, en besluiten om er dan maar grap­jes over te maken.

Ik heb de kwest­ie één keer voorgelegd aan een groep­je kinderen, die uitleg­den dat het woord niet perse wordt gebruikt voor een wit per­soon. Als er een donkere toerist wordt ges­ig­naleerd, voe­gen ze een woord­je toe om deze per­soon aan te duiden. Wat niet betekent dat ‘vaza­ha’ alleen op toeris­ten slaat, de expats die hier wonen wor­den er ook mee aange­duid. Geen enkele kans dus om ooit te pro­mov­eren tot ex-vaza­ha.

Ook met mijn col­le­ga-stu­den­ten leid ik een lev­en entre autres. Zo ver­baas ik me af en toe nog steeds over de Franse cul­tu­ur, die cirkelt rond één ken­merk: Frans, heel veel Frans. De zoek­tocht naar een dvd met een orig­inele, niet-overge­spro­ken Engel­stal­ige film heb ik inmid­dels opgegeven. Een huisgenoot had er wel 3 op zijn com­put­er, tussen de Franse ver­sies van alle bek­ende Amerikaanse films, en natu­urlijk Franse pro­duc­ties. En toen mevrouw Clin­ton op tv iets ging vertellen, viel het me op dat ze een bij­zon­der Franse klank in haar stem had. Tot ik me realiseerde dat er iemand over haar heen praatte.

Ook Frans, en heel fijn: film­p­jes van Les aven­tures de Tintin!

Tja, dan is het niet vreemd dat Franse stu­den­ten werke­lijk geen zin Engels spreken. Er is geen enkele noodza­ak om die taal te beheersen. Ook hier zijn alle doc­u­menten van het project natu­urlijk Franstal­ig. Het valt nog niet mee om bij het schri­jven aan mijn scrip­tie steeds weer naar Engels over te schake­len. Vooral niet met Duitse Bach-klanken op de achter­grond. In ieder geval heb ik mijn eigen com­put­er, die Franse toet­sen­bor­den bli­jven een kwelling.

Onder­tussen is de offi­ciële richt­ing van Mada­gas­car weer richt­ing het Frans veran­derd. Raval­o­manana stim­uleerde het spreken van Engels, waar­door de over­hei­ds­ge­bouwen nu ook een Engelse aan­duid­ing op hun gev­el hebben. Maar Andry Rajoeli­na pref­er­eert het gezelschap van de Fransen. Vanouds is Afri­ka opgedeeld in Franstal­ige en Engel­stal­ige lan­den, een machtsstri­jd die natu­urlijk veel verder gaat dan een taal. Soms lijkt het begrip ‘dekolonisatie’ meer iets uit het verleden.

Maar de taal die in dit rijt­je niet mag ont­breken is natu­urlijk het Mala­gasy, dat de vreemde invloe­den moedig heeft weer­staan en nog alti­jd dom­i­neert in het dagelijks lev­en. Met een paar woor­den kun­nen zelfs de vaza­ha een beet­je accli­ma­tis­eren, en zich iets min­der vreemd gaan voe­len. En ach, in Ned­er­land zijn we tegen­wo­ordig ook niet meer lief voor mensen die onze taal niet spreken. Zolang ik dat niveau niet bereik, heb ik dus geen enkel recht om te kla­gen over mijn vreemdelin­gen-sta­tus hier. Een beet­je nageroepen wor­den valt reuze mee, en van een witte-gezicht­en-belast­ing heb ik totnog­toe niets geho­ord. Eigen­lijk geen gek land voor een vreemdel­ing, Madagascar.