Ivan en ik zit­ten op dan wel aan tafel voor het raam. Als ik over mijn lap­top heen glu­ur, zie ik de auto’s langs zoeven en af en toe stil­staan. Ik zit hier echter niet om te gluren, maar om werk te zoeken. Behalve de vaca­tures in mijn vakge­bied die ik al een tijd­je afstru­in, zoek ik nu ook op banen waar­voor het inkomen de enige moti­vatie is. Dit omdat ons lev­en de komende tijd duur­der zal zijn dan het de afgelopen maan­den was, met hoge huur en Engelse voedselprijzen.

Prat­en over geld is al snel banaal en gênant, maar op Prin­sjes­dag vind ik dat het moet kun­nen. James Buchan stelt dat in alle relaties tussen mensen vertrouwen in geld een ver­vang­ing is gewor­den voor vertrouwen in anderen (behalve tussen nauwe bloed­ver­wan­ten). De menselijke fac­tor kan dus verd­wi­j­nen. Bred­er gezien ver­wi­jdert de mens zich ook van de natu­ur. Dit is niet iets van de laat­ste jaren of eeuwen. Buchan noemt St. Fran­cis­cus van Assisi, die zich verzette tegen de visie dat de natu­ur ondergeschikt zou zijn aan finan­ciële berekening.

En van­daag hebben we Mar­i­anne Thieme, die zich hult in een groene jurk vol bankbil­jet­ten. Ze protes­teert hier­mee tegen de groene ‘verkoop­praat­jes’ van het kabi­net. “Groene-energiepraat­jes zijn woor­den, geen daden. Het enige wat telt is geld, maar wat heb je daaraan als de ijskap smelt.”

Economis­che groei is een heilig doel en een par­a­dig­ma dat niet aan­vecht­baar lijkt te zijn. Tol­stoj liep hier ook tege­naan toen hij voorstelde om de Bergrede als leefregel te hanteren voor de samen­lev­ing. Verza­mel geen schat­ten op aarde. Verzet je niet tegen wie kwaad doet, maar keer de andere wang toe. Heb je vijan­den lief en oordeel niet. Mensen zei­den dat zijn over­tuig­ing was te wijten aan:

… my fail­ing to appre­ci­ate the full val­ue of the lofty civ­i­liza­tion to which mankind has attained at present, with its Krupp can­nons, smoke­less pow­der, col­o­niza­tion of Africa, Irish Coer­cion Bill, par­lia­men­tary gov­ern­ment, jour­nal­ism, strikes, and the Eif­fel Tower.

“Christ’s teach­ing is no use, because it is incon­sis­tent with our indus­tri­al age,” says Inger­soll naïve­ly, express­ing in this utter­ance, with per­fect direct­ness and sim­plic­i­ty, the exact notion of Christ’s teach­ing held by per­sons of refine­ment and cul­ture of our times. The teach­ing is no use for our indus­tri­al age, pre­cise­ly as though the exis­tence of this indus­tri­al age were a sacred fact which ought not to and could not be changed. It is just as though drunk­ards when advised how they could be brought to habits of sobri­ety should answer that the advice is incom­pat­i­ble with their habit of tak­ing alcohol.

Het is aan ons om te bepalen hoe groot of klein de rol van geld is. Ik vind het belan­grijk dat de poli­tiek zich niet blind­staart op economis­che belan­gen en stem daarom volledig in met Mar­i­anne Thieme:

Ecolo­gie bepaalt de gren­zen aan de economis­che groei en niet ander­som. Ten­min­ste, als we een duurzame wereld nas­treven. Maar die ecol­o­gis­che gren­zen zijn inmid­dels ver over­schre­den. Dat noopt tot matig­ing, eerlijke verdel­ing en sol­i­dariteit in plaats van stug te bli­jven inzetten op economis­che groei en kansen voor bedri­jven zon­der milieurestricties.

Onze eigen begrot­ing zal zich ongetwi­jfeld aan­passen aan het beschik­bare bud­get. Ik probeer niet te geob­sedeerd bezig te zijn met sol­liciteren. Miss­chien toch maar iets vak­er naar buiten gluren dan. Naar het zon­nige weer dat nog de hele week lijkt te bli­jven, en de fuch­sia die ik in de voor­tu­in heb geplant. Ivan maakt zich in ieder geval ner­gens druk om. Waarschi­jn­lijk kijkt hij vak­er naar de vogels in de lucht: ze zaaien niet en oog­sten niet… het is de hemelse Vad­er die ze voedt.

Bron­nen:

• Buchan, J. (1997) Bevroren ver­lan­gen: Een zoek­tocht naar de beteke­nis van geld
• Thieme, M. (2009) Het gelijk van de dieren, het geluk van de mensen
• Tol­stoj, L. (1894) Het Koninkrijk Gods is bin­nen in U