Als een Kolonisten-van-Catan speelbord strekken de rijstvelden zich uit in het dal. Elke avond kleurt de zonsondergang de wolken boven het silhouet van verre bergen. En iedere ochtend breekt diezelfde zon weer door de ochtendmist heen. Toch zijn het niet harmonie en rust die het plattelandsleven domineren. Het voedsel groeit immers niet vanzelf op deze bewerkelijke bodem. En elke big of geoogste aardappel vertegenwoordigt een belangrijke bron van inkomsten. De zebu’s, bekende symbolen van Madagascar, functioneren als landbouwwerktuig, kapitaalopslag, bemester… en dat alles zonder benzinekosten. Voedsel voor de dieren is meestal wel voorhanden, getuige de regelmatig opduikende rijst-strobergen.

Vliegje in je oog?
Het lijkt de meest logische manier van leven, dit zero-loss systeem: de afvalproducten van het ene proces zijn de input voor het volgende. De verpakkingen van koekjes, snoepjes en wasmiddel uit de stad onttrekken zich aan deze cyclus. Dat wil zeggen, ze slingeren net als in de stad overal rond en worden af en toe verbrand.
Met onze enquête proberen we eerst een schetsmatig beeld van een boerenbedrijf te tekenen. De grove patronen zijn: kleine percelen, weinig tot geen chemische input, grote diversiteit aan gewassen (risicospreiding en omdat het vooral voor eigen gebruik is). Een dergelijke landbouw kan wel degelijk intensief zijn en de bodem uitputten. Bosbouwers zullen in ieder geval roepen dat de bomen die er oorspronkelijk groeiden de bodem beter beschermden tegen erosie.
Het is in deze geest dat overal ter wereld het concept van Conservation Agriculture (voor de propaganda kunt u doorklikken) wordt geïntroduceerd. Een belangrijk aspect is het verbannen van de ploeg uit het boerenbedrijf. Op het moment vraag ik me af of dat wel zo eerlijk is. Kun je aan dit arme deel van de wereldbevolking vragen om in feite een stap terug te doen in hun technische ontwikkeling? Als een zebu vergelijkbaar is met een BMW, een zwakke vergelijking geef ik toe, is een ploeg misschien de laptop van de directeur die onderweg doorwerkt.

Vaak wordt ook handmatig geploegd.
In de hooglanden van Madagascar wordt alle moeite gedaan om dit nieuwe systeem aan de man/vrouw te brengen. Tot nu toen met weinig succes. Het is natuurlijk interessant om te horen wat de agrarisch ondernemers in deze regio te melden hebben over het systeem. Na het beschrijvende deel van de enquête volgen de vragen over bodemdegradatie en de redenen voor het al dan niet gebruiken van Conservation Agriculture.
Over de resultaten valt nog niets te melden, daarvoor zal ik eerst een massa gegevens moeten digitaliseren. Wat geen nare bezigheid is, maar is het te verkiezen boven de geuren en geluiden van de boerderij, de bodem vol mogelijkheden onder je voeten en de warme zon op je hoofd? Ik twijfel en ga het nog maar eens een week in de praktijk testen.
Iandratsay
Interessant om te lezen en te zien wat je allemaal doet. Bijzondere ervaringen in dat verre land.
Groeten,
tante Lies, oom Jan